دانشجوی رشته تاریخ اسلام مقطع دکتری دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی تهران
10.22034/lda.2025.144840.1116
چکیده
چکیده سیرهنویسی کردی یکی از مهمترین جلوههای بومیسازی روایت نبوی در بافت فرهنگی و دینی اهل سنت کردستان است و نقش مؤثری در استمرار حافظه دینی و تقویت هویت فرهنگی این جامعه داشته است. این پژوهش با روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی، به بررسی تطبیقی سیرههای منظوم و منثور کردی در دو گویش سورانی و هورامی میپردازد تا نحوه بازنمایی و تحول روایت نبوی در این دو سنت ادبی را تبیین کند. قلمرو تحقیق شامل متون کهن و معاصر سیره است و هدف آن روشن کردن سازوکارهای اقتباس، انتقال و بازسازی روایت نبوی در چارچوب فرهنگی و زبانی کردستان هست. اهمیت این مطالعه در این است که نشان میدهد سیرهنویسی کردی، باوجود اتکای معرفتی به منابع کلاسیک عربی، در فرآیند انتقال شفاهی و مکتوب، به شکلگیری گفتمانی ویژه منجر شده است که بر عناصر قدسی، اخلاقی و عرفانی تکیه دارد و درعینحال زمینهساز حرکت تدریجی از روایت منظوم و آیینی بهسوی روایت منثور و تاریخی شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد آثار منظوم بیش از آنکه روایت محور صرف باشند، فضیلتمحور، موسیقایی و متکی بر روایتهای مبتنی بر نور محمدیاند؛ درحالیکه آثار منثور به بازسازی تاریخی، تحلیل اجتماعی و گزینش روایتهای معتبرتر گرایش دارند و همچنان از نقد جامع سندی فاصلهدارند. نتیجه کلی پژوهش بیانگر آن است که سیره کردی، ضمن وفاداری به سنت روایی اهل سنت، تصویری بومی از زندگی پیامبر ارائه میدهد که در تکوین هویت دینی و فرهنگی جامعه کردی نقش بنیادین ایفا کرده است.
)