تحلیل گفتمان کتاب فارسی پایۀ اول دبستان از منظر آموزش مهارتهای زندگی با استفاده از روش آنتروپی شانون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب فارسی اول ابتدایی از منظر آموزش مهارت‌های زندگی با استفاده از روش آنتروپی شانون بود. روش این تحقیق تحلیل محتوا و جامعه مورد بررسی کتاب فارسی دوره اول ابتدایی چاپ 1402 می باشد. از آنجایی که حجم نمونه و جامعه در این تحقیق برابر بودند تمامی محتوای کتاب به عنوان نمونه انتخاب و تحلیل شد. یافته‌های حاصل از تحلیل محتوای کتاب فارسی با روش آنتروپی شانون نشان داد، که به ترتیب مهارت‌های برقراری ارتباط موثر(فراوانی 116)، همدلی(فراوانی114)، خودآگاهی(فراوانی105)، حل‌مساله(فراوانی77)، تصمیم‌گیری(فراوانی71)، تفکرخلاق(فراوانی47)، ارتباط بین‌‌فردی(فراوانی44)، مقابله با هیجانات منفی(فراوانی 27) و تفکرانتقادی(فراوانی23) را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین نتایج نشان داد مهارت‌های خودآگاهی، ارتباط بین فردی، مقابله با هیجانات منفی، حل مساله و تفکر خلاق دارای ضریب اهمیت 0.11 و مهارت‌های همدلی، تصمیم‌گیری، برقراری ارتباط موثر و تفکر انتقادی دارای ضریب اهمیت 0.1 می‌باشند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت علیرغم در نظر گرفتن تمامی مهارت ها در کتاب فارسی دوره اول ابتدایی، اما ضریب اهمیت آنها پایین بوده و جا دارد که به تمامی مهارت‌های زندگی نگاه ویژه‌ای شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بندک، موسی؛ ملکی، حسن؛ عباس‌پور، عباس؛ ابراهیمی‌قوام، صغری. (1393). «بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر خلاقیت دانش آموزان»، نشریۀ ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4 (1)، 200- 189.
چناری، گلنار؛  نجفی، حسین. (1394). «مطالعۀ تأثیر آموزش تفکّر انتقادی و حل مسأله بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان»، کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی، مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما.
رحیم‌زاده‌کلاله، المیرا؛ خانیکی، الهه. (1398). آموزش مهارت‌های زندگی برای کودکان و نوجوانان در مدارس، شرکت تعاونی خدمات نشر سرمشق.
رضوانی، رضا؛ امیری، طیبه. (1392). «تحلیل محتوای کتاب زبان انگلیسی منتخب دانشگاهی از نطر توجه به هوش‌های چندگانه» فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4(4)، 165- 152.
ریگی‌نژاد شورکی، کریم؛ ریگی، خداداد؛ رخشایی مهر، مصطفی. (1402). «تأثیر آموزش مجازی به عنوان عنصر کمکی آموزش ابتدایی در بستر شبکه‌های اجتماعی داخلی» هشتمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزۀ علوم تربیتی و روانشناسی ایران، 8(1)، 125 – 105.
خادمی‌اشکذری، ملوک؛ پیرفیروزجایی، فاطمه. (1401). «تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی دورۀ ابتدایی براساس مؤلفه‌های مهارت‌های زندگی»، چهارمین همایش ملی پژوهشهای حرفهای در روانشناسی و مشاوره از نگاه معلم، 4(1)، 85 – 67.
عادل، آذر.(1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده ها در تحلیل محتوی. علوم انسانی الزهرا. 18(38 – 37)، 1-18.
عظیمی، محمد؛ ادیب، یوسف و مطلبی، حسین (1396). «مطابقت برنامۀ درسی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در کتاب‌های درسی پایۀ ششم ابتدایی براساس مفروضه‌های نظام سلامت»، مجلۀ دانشکدۀ انستیتو تحقیقات بهداشتی، 5(1)، 96- 83.
غیاثی، پروین؛ فانی، حجت اله؛ شیرین کام، اسحق. (1388). «بررسی جایگاه مهارت‌های زندگی در محتوای کتب درسی پایۀ اول دورۀ ابتدایی»، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت، دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی.
کریمی، ابوبکر. (1402). «تحلیل و ارزیابی تعدادی از کتاب‌های درسی دورة ابتدایی از نظر میزان توجه به آموزش مهارت‌های زندگی با تأکید بر مهارت‌های ارتباطی و مقابله‌ای سازگارانه»، مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 12(2)، 624- 587.
میرزایی، آسیه. (1401). هر مهارت یک بازی جادویی، تهران: انتشارات اهل سخن.
مصطفایی، علی. (1397). مهارت‌های زندگی و فنون آموزش آن، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
نوراله‌دزفولی، محمدحسین.(1402). تکنیک‌های نوین حل مسأله و تصمیمگیری، تهران: مؤسسۀ فرهنگی هنری دیباگران.
نعیم، مهدی؛ رضایی شریف، علی(1395). «اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر سازگاری زناشویی و کاهش خشونت خانگی علیه زنان»، دو ماهنامۀ روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 3(2)، 32- 21.