دلایل نگارش مکتوبات مولانا خالد نقشبندی به زبان فارسی و تحلیل وجوه پیوند آن با شعر حافظ بر اساس نظریه گفتمان قدرت میشل فوکو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

اداره آموزش و پرورش روانسر- استان کرمانشاه-وزارت آموزش و پرورش

10.22034/lda.2025.143332.1036

چکیده

مولانا خالد نقشبندی(۱۲۴۳-۱۱۹۳هـ .ش) که از او به عنوان سرسلسله‌ی طریقت نقشبندیه در کردستان یاد می کنند، یکی از ادیبان و شاعران کلاسیک کُرد است که دارای مجموعه‌ای از نامه‌ها و مکتوبات فارسی است. این مقاله به بررسی رابطه میان گفتمان قدرت و انتخاب زبان فارسی و بهره‌گیری از اشعار حافظ در نامه‌ها و مکتوبات مولانا خالد نقشبندی می‌پردازد. در این مقاله با بهره‌گیری از نظریه گفتمان میشل فوکو در زمینه قدرت، معرفت، حقیقت ، نشان داده می‌شود که پذیرش طریقت نقشبندیه از سوی مولانا خالد، نه ‌تنها بر باورهای معنوی ایشان تأثیر گذاشته، بلکه این پذیرش، او را در معرض یک نظام گفتمانی قرار داد که در آن زبان فارسی به عنوان زبان اصلی تصوف و عرفان ترویج می‌شد.مولانا خالد با قرار گرفتن در این نظام گفتمانی به پیروی از بسیاری از  اختصاصات زبانی و ادبی در آن دوره تاریخی پرداخت و در تولید بسیاری از متون به اسلوب دیگر نویسندگان این دوره، الگوی زبانی و ادبی خود را در آثار شاعران و نویسندگان  بزرگ متصوفه جستجو می‌کرد. این مقاله نشان می دهد که مولانا خالد با قرار گرفتن در این گفتمان برای تعلیم آموزه‌های طریقتی به مخاطبین خود همواره به بسیاری از نشانه‌ها و دال‌های آیینی و طریقتی موجود در شعر و ادبیات فارسی به ویژه شعر حافظ استناد نموده و از همین رو در مکتوبات خود به  بسیاری از رمزگان متصوفه و شعر فارسی ارجاع می‌داده‌است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار