تحلیل گفتمان جامعه‌‌شناختی سروده‌های میرزا احمد داواشی بر اساس رویکرد هانری زالامانسکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی، تبریز، ایران.

2 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

قرن اخیر، عرصة تحولات گوناگونی در زندگی ایرانیان به ویژه منطقة کردستان بود. بنابراین، هنرمندان هر جامعه به خاطر داشتن روحی لطیف و حساس، بیشتر از دیگر افراد جامعه، تحت‌تأثیر این تحوّلات و دگرگونی‌های سدة اخیر قرار گرفتند. میرزا احمد داواشی یکی از شاعران معاصر است که به عنوان بخشی از این جامعه، متأثر از حوادث پیرامون خویش قرار گرفت و در سروده‌هایش، این حوادث و تحوّلات را به مدد خیال و نازک‌اندیشی‌های شاعرانه بازتاب داده‌ است. از این‌رو، نوشتار حاضر به روش توصیفی و تحلیلی که مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای است، به بررسی جامعه‌‌شناختی سروده‌های میرزا احمد داواشی بر اساس رویکرد هانری زالامانسکی پرداخته‌است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که، وی با درک انسانی خویش، تباهی‌ها و تلخی‌های جامعه را احساس کرده‌ و آن را با زبان هنری برای مخاطب بیان نموده‌ است. عمده‌ترین مضامین سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شعری داواشی؛ اشاره به جنگ جهانی دوم، جنگ هلاله زرد، اشاره به دورۀ انتقال حاکمیت سیاسی قاجاریه به پهلوی، وضعیت مناطق کردستان و کرمانشاه در یک دورۀ تاریخی مهم و پرتلاطم سیاسی و اجتماعی و بیان انتقادات اجتماعی است.

کلیدواژه‌ها


پوینده، محمدجعفر. (1376). درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات. (بررسی محتواها، مرحله‌ای اساسی در جامعه‌شناسی ادبیات معاصر از دیدگاه هانری زالامانسکی) تهران: نقش جهان.
پوینده، محمدجعفر. (1377). بررسی محتوا‌ها، درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیّات. ترجمة محمّدجعفر پوینده. تهران: چشمه.
حیدری، فریده، علی صوفی، علی رضا، محبی، سیروس. (١٣٩٣). «آخرین تلاش­ها برای احیای حکومت اردلان در پایان دورۀ قاجار و اوایل پهلوی»، فصلنامۀ گنجینۀ اسناد، 24(4)، 23-6.
داواشی، احمد. (١٣٨٩). دیوان احمد داواشی، تهران: نشر احسان.
رزمجو، حسین. (1372). انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی. مشهد: آستان‌ قدس رضوی.
زارعی مهرورز، عباس. (١٣٩٠). «بررسی جایگاه سیاسی و اجتماعی زنان در ایالت کردستان» (در آغاز سدۀ ١٤ق/٢٠م)، تحقیقات تاریخ اجتماعی، 1(1)، 78-63.
سجادی، سید علی محمد. (1388). اجتماعیات در ادبیات، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
گلدمن، لوسین. (1371). جامعه‌شناسی ادبیات، دفاع از جامعه‌شناسی رمان. ترجمة جعفر پوینده. تهران: هوش و ابتکار.
لنار، ژاک. (1381). جامعه شناسی ادبیات و شاخه­های گوناگون آن. تهران: چشمه.
لوونتال، لئو. (1390).  رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات داستانی، مترجم محمدرضا شادرو، تهران: نی.
مؤثقی، سید احمد. (1374). جنبش‌های اسلامی معاصر، تهران: سمت.