بررسی 'گفتمان کارکردهای اجتماعی نوروز در اشعار پیره‌میرد بر اساس نظریۀ امیل دورکیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زبان و ادبیات فارس،گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، داشگاه رازی کرمانشاه.ایران.

3 دانشیار گروه زبان وادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

بر اساس نظریه امیل دورکیم اعیاد و جشن‌ها کارکردهای نمادینی دارند، بنابراین نوروز هم به عنوان یک جشن کهن کارکردهایی نمادین و فراتر از یک جشن صرف دارند. نوروز در میان کردها جایگاه ویژه‌ای دارد و در کلام سرایندگان و نویسندگان کرد به وضوح بازتاب یافته‌است، تا بدان‌جا که کمتر شاعر کردی را می‌توان یافت که در سروده‌های خود -با اهداف گوناگونی- به نوروز اشاره نکرده ‌باشد. در پژوهش حاضر که به شیوه تحلیل- توصیفی و بر اساس نظریه امیل دورکیم انجام شده‌است، بر آنیم کارکردهای اجتماعی نوروز در شعر پیرمرد را بررسی کنیم؛ پیرمرد از شعرای آزادی‌خواه و وطن‌پرست کرد است که نوروز را جشن کهن کردها خوانده و هر ساله به برگزاری باشکوه آن اصرار می‌ورزید‌ه‌است و در سروده‌های خود به جنبه‌های گوناگون نوروز اشاره کرده که نشان ‌می‌دهد او به کارکردهای نمادین این جشن پی‌برده‌است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد نوروز در کلام پیرمرد کارکردهای نمادینی چون همبستگی و وحدت میان اقشار مختلف جامعه، بازشناسی هویت کردها، حفظ فرهنگ کردها-فرهنگ عامیانه-، شناخت پیشینه نوروز، آزادی‌خواهی و تداعی پاره‌ای اسطوره‌های کهن دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقاحسینی، حسین و زهرا صالحی ساداتی. (1386). «تحلیلی بر بازتاب­ جشن‌ها و عیدها در شعر فارسی [تاسدة هفتم]». دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، 3(158): 18-1.
آقاخانی بیژنی، محمود و محسن محمدی فشارکی. (1399). «تحلیل کارکردهای اجتماعی آیین‌ها و جشن‌ها در شاهنامه بر اساس نظریة دورکیم». جستارهای نوین ادبی، 21: 46-25.
پیرَ‌مِرد. (2001). پیره‌میرد و پیداچوونه‌وه‌یه‌کی نویی ژیان و به‌رهه‌مه‌کانی جلد 1و.2 کوکردنه‌وه و لیکولینه‌وه ئومید ئاشنا. چاپی یه‌که‌م. هه‌ولیر: ئاراس.
جهانی‌نسب، احمد. (1401). «بررسی مفهوم همبستگی اجتماعی درآراء و اندیشه‌های ابن خلدون و امیل دورکیم». فصلنامه نظریه‌های احتماعی متفکران مسلمان، 1(12)، 177-149.
دوانی، فزونه؛ فشارکی، محمد و محبوبه خراسانی. (1395). «تحلیل بازتاب مراسم آیین نوروز عام و خاص در هفت گنبد نظامی». فنون ادبی، (4)، 8، 68-51.
دورکیم، امیل. (1383). صوربنیانی حیات دینی. ترجمة باقر پرهام. تهران: مرکز
دورکیم، امیل. (1368). قواعد روش جامعه‌شناسی. ترجمه علی‌محمد کاردان. تهران: دانشگاه تهران.
رضی، هاشم . (1383). جشن‌های آتش. چاپ دوم. تهران: بهجت.
رمضانخانی، صدیقه. (1384). «نوروز در فرهنگ ایرانیان». فرهنگ یزد، 22و23: 88-79.
شریف‌پور، عنایت‌الله؛ کاظمی، داریوش و فرشته دهقانی. (1389). «بازتاب جشن‌های ایرانی و اعیاد اسلامی در شعر شهریار». مطالعات ایرانی، 18، 177-159.
شوانی، رفیق. (1400). نوروز در فرهنگ کُرد. ترجمه و تعلیق معتصم حسینی. سنندج: تافگه.
صالحی‌امیری، سیدرضا و نیلوفر صمیمی. (1386). «آیین‌های نوروزی و همبستگی ملی». فرهنگ مردم ایران، 11، 19-3.
طباطبایی، سیدحسین. (1400). «نمادپردازی آتش در فرهنگ شفاهی مردم روستای سطوه». دوماه نامه فرهنگ و ادبیات عامه، 41، 137-113.
کریمی، مجید رضا؛ دشتستانی، زهرا و محمد گزیری. (1397). «نگاهی اجمالی به روش تحلیل گفتمان»، کنفرانس ملی دستاوردهای نوبین جهان در تعلیم و تربیت روانشناسی و مطالعات فرهنگی- اجتماعی. دوره اول.