تحلیل گفت‌وگو: تداعی ، تاویل و دلالت واکاوی بخشی از پاره‌گفتار رمان شازده احتجاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروە زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

10.22034/lda.2024.140844.1019

چکیده

تحلیل گفت‌وگو به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های تحلیل گفتمان، دربردارنده نکات و جزئیاتی است که در واکاوی متون بسیار راه‌گشا است. در گفت‌وگوها، رابطه طرفین گفت‌وگو و طرح مسئله به صورتی است که شخصیت‌ها بیشتر خود را نمایندگی می‌کنند و صورتبندی آن به شیوه‌ای است که جهانبینی، منظر و رویکرد شخصیت‌ها و بسیاری از ویژگی‌های دیگر به صورت نسبتاً بی‌واسطه نمایان می‌شود. در این پژوهش که بخشی از گفت‌وگوی پایانی متن انتخاب شده است، به شیوۀ تحلیلی - توصیفی، مؤلفه‌هایی چون شیوۀ تعامل طرفین گفت‌وگو، آغاز و پایان گفت‌وگو، نوبت‌گیری، بازخورد و اصلاح در گفت‌وگوها و مواردی از این دست بررسی شده و لایه‌های پیدا و پنهان گفت‌وگو را با توجه به این موارد تحلیل کرده است. از آن‌جا که واژه‌ها و متون در بافت-های متفاوت مجموعه‌ای از معانی و تعابیر را به همراه دارند، به جنبه‌های دیگری از دلالت و معنا دست یافته است که در نگاه اول برای مخاطب صورتی آشکار ندارد. بر این اساس، در این پژوهش نسبت‌ها در طرفین گفت-وگو، شیوۀ بکارگیری و گزینش واژگان و تعامل شخصیت‌ها با توجه به جایگاه و سطح اجتماعی آن‌ها از لحاظ گفتمانی بررسی و خوانشی دلالت‌مند از متن ارائه شده است. نتیجه این‌که لایه‌های دیگری از متن با توجه به بافت و معنا آشکار شده و اهمیت نقش و جایگاه طرفین در مدیریت گفت‌وگو و کنش‌های متقابل، بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات