1
دانشگاه زابل، دانشکده زبان و ادبیات، گروه زبان و ادبیات فارسی
2
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، سیستان و بلوچستان
10.22034/lda.2024.140547.1014
چکیده
نیمة دوم قرن بیستم میلادی، مصادف بود با به وقوع پیوستن مشکلات و دغدغههای زیست محیطی در جهان که همگی ناشی از فعالیتهای ویرانگر انسان برطبیعت بود.چنین دغدغههایی به شکل گیری جنبشهای زیست محیطی درسراسردنیاانجامید که همة آنها تلاشهای خود را مبنی بر حفاظت از طبیعت، متمرکز کرده بودند.در این بین،رویکردهای جدیدی در ادبیات شکل گرفت که پژوهشهای ادبی و بینارشته ای را تحت تأثیر خود قرار داد. نقد بومگرا به عنوان یکی از این رویکردهای علمی وارد حوزة مطالعات بینارشته ای شدو در آثار ادبی به دغدغه های محیط زیست، عواقب وپیامدهای بی-توجهی به آن،ارائۀ راهکارها برای برون رفت و حفظ محیط زیست و..پرداخته شد.ادبیات کودک و نوجوان به عنوان یکی از ژانرهای مهم ادبیات، از این قاعده مستثنا نبوده و شاعران و نویسندگان زیادی دغدغه های زیست محیطی را وارد قلمرو ادبیات کودک کرده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی،به بررسی و تحلیل چگونگی بازنمایی طبیعت در ادبیات کودک و نوجوان با تکیه بر توپی روی آب و سیمرغ پدربزرگ من بود،پرداخته و از منظرهای نقد نحوة مصرف و بکارگیری منابع طبیعی، تأثیرات مخرّب انسان روی محیط زیست،لزوم حفظ و ایجاد تعادل بین توسعة انسانی و حفاظت از طبیعت به عنوان ارزشی خدادادی، روابط تعاملی میان انسان و موجودات بر اساس دیدگاه های انسان محور،رمانهای مذکور تحلیل شده اند.نتایج پژوهش حاکی از آن است که در هر دو رمان نویسندگان سعی کرده اند مفاهیم زیست محیطی را در ساختاری کودکانه بازگو کنند که خود در تثبیت لزوم اهمیت به محیط زیست و آموزش آن درکودکی اثرگذار است
)